Bong Bóng AI Sắp Nổ Tung? Trăm Tỷ USD Đã “Đốt”, Lợi Nhuận Đâu Chưa Thấy, Microsoft Bắt Đầu “Lạnh Tay”?

Trong vài năm qua, thế giới công nghệ đã chứng kiến một cơn sốt đầu tư chưa từng có vào Trí tuệ nhân tạo (AI). Hàng trăm tỷ USD đã được rót vào các startup, nghiên cứu và đặc biệt là cơ sở hạ tầng khổng lồ để vận hành các mô hình AI tạo sinh phức tạp. Thế nhưng, một câu hỏi lớn đang ngày càng được đặt ra (và được Genk.vn đề cập trong bài viết ngày 10/04/2025): Liệu đây có phải là một “bong bóng” sắp đến ngày vỡ tung? Khi mà lợi nhuận thực tế vẫn còn xa vời, và ngay cả những “đại gia” như Microsoft cũng bắt đầu có dấu hiệu “thắt chặt hầu bao”?

Cơn Sốt Đầu Tư AI: Tiền Tỷ Được “Đốt” Với Tốc Độ Chóng Mặt

Không thể phủ nhận sức hút mãnh liệt của AI. Các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech), các quỹ đầu tư mạo hiểm (VCs) và cả các quốc gia đã không ngần ngại chi những khoản tiền khổng lồ để giành lợi thế trong cuộc đua AI. Những khoản đầu tư này chảy vào:

• Nghiên cứu và phát triển: Tạo ra các mô hình AI ngày càng lớn và mạnh mẽ hơn.
• Các startup AI: Hàng loạt công ty khởi nghiệp mọc lên với những hứa hẹn thay đổi thế giới.
• Cơ sở hạ tầng: Đặc biệt là việc mua sắm hàng loạt GPU đắt đỏ (chủ yếu từ Nvidia) và xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ để huấn luyện và vận hành AI.

Con số hàng trăm tỷ USD được đề cập cho thấy quy mô đầu tư là cực kỳ lớn, phản ánh kỳ vọng khổng lồ vào tiềm năng của công nghệ này.

Bài Toán Hóc Búa: Lợi Nhuận Thực Tế Ở Đâu?

Đây chính là điểm mấu chốt gây lo ngại về một “bong bóng”. Mặc dù AI tạo sinh (như ChatGPT, Midjourney) đã tạo ra những sản phẩm ấn tượng và thu hút hàng triệu người dùng, việc chuyển đổi sự chú ý đó thành lợi nhuận bền vững lại vô cùng khó khăn.

• Chi phí vận hành khổng lồ: Việc huấn luyện (training) và chạy các mô hình AI lớn (inference) tiêu tốn lượng tài nguyên tính toán và năng lượng cực lớn, đẩy chi phí lên cao ngất ngưởng.
• Mô hình kinh doanh chưa rõ ràng: Nhiều ứng dụng AI vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm hoặc cung cấp miễn phí/giá rẻ để thu hút người dùng, chưa tìm ra cách thu lợi nhuận hiệu quả tương xứng với chi phí bỏ ra.
• Cạnh tranh gay gắt: Sự cạnh tranh khốc liệt khiến các công ty khó có thể đặt giá cao cho các dịch vụ AI.

Kết quả là, theo bài báo, “chưa ai thực sự có lãi lớn” từ mảng AI tạo sinh, dù đã đầu tư rất nhiều tiền của.

Chi Phí Khổng Lồ: Gánh Nặng Vận Hành AI

Gánh nặng chi phí là một yếu tố quan trọng thúc đẩy lo ngại về bong bóng. Việc phụ thuộc vào các GPU hiệu năng cao, vốn đang có giá rất đắt và nguồn cung hạn chế (Nvidia hưởng lợi lớn), cùng với chi phí điện năng và làm mát cho các trung tâm dữ liệu, đang tạo ra một áp lực tài chính khổng lồ lên các công ty phát triển và triển khai AI. Liệu mô hình này có bền vững trong dài hạn?

Dấu Hiệu “Lạnh Gáy”: Khi “Nhà Giàu” Microsoft Bắt Đầu Siết Chi Tiêu?

Một tín hiệu đáng báo động được bài viết trên Genk nhấn mạnh là việc ngay cả những nhà đầu tư lớn và có tiềm lực tài chính mạnh mẽ như Microsoft cũng bắt đầu có dấu hiệu thận trọng hơn trong việc chi tiêu cho AI. Việc “thắt chặt hầu bao” này có thể biểu hiện qua việc:

• Xem xét kỹ lưỡng hơn các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng AI.
• Đánh giá lại hiệu quả và lợi tức đầu tư (ROI) từ các dự án AI.
• Có thể cắt giảm chi tiêu cho việc mua sắm GPU hoặc các hợp đồng đối tác tốn kém.

Khi một trong những người chơi lớn nhất và là nhà đầu tư chiến lược quan trọng (ví dụ: vào OpenAI) bắt đầu tỏ ra dè dặt, đó là một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy thị trường đang có những nghi ngờ về tính bền vững của làn sóng đầu tư hiện tại.

Nguy Cơ Hiện Hữu: Viễn Cảnh Nào Nếu “Bong Bóng AI” Vỡ?

Nếu kịch bản bong bóng vỡ thực sự xảy ra, hậu quả có thể rất đáng kể:

• Startup AI phá sản hàng loạt: Các công ty không thể chứng minh được mô hình kinh doanh bền vững sẽ cạn tiền và đóng cửa.
• Nhà đầu tư thua lỗ: Các quỹ VC và nhà đầu tư cá nhân có thể mất trắng các khoản đầu tư vào AI.
• Thị trường việc làm biến động: Nhân sự trong ngành AI có thể đối mặt với làn sóng cắt giảm.
• Sự chậm lại của đổi mới: Một “mùa đông AI” mới (dù có thể không khắc nghiệt như trước) có thể xảy ra, khiến tiến độ nghiên cứu và ứng dụng AI chậm lại.
• Tái cấu trúc ngành: Các công ty lớn có thể thâu tóm các startup tiềm năng với giá rẻ, dẫn đến sự tập trung quyền lực hơn nữa.

Cơn sốt AI đã tạo ra những tiến bộ công nghệ đáng kinh ngạc, nhưng cũng đi kèm với những khoản đầu tư khổng lồ và kỳ vọng cao ngất trời. Những dấu hiệu gần đây, từ bài toán lợi nhuận nan giải đến sự thận trọng của các nhà đầu tư lớn như Microsoft, đang làm dấy lên lo ngại về một “bong bóng AI” tiềm ẩn. Liệu ngành công nghiệp này có thể tìm ra mô hình kinh doanh bền vững trước khi nguồn vốn cạn kiệt và bong bóng vỡ tung? Câu trả lời sẽ định hình tương lai của một trong những công nghệ quan trọng nhất thế kỷ 21.